VERON a03

home archief bibliotheek historisch overzicht

Hier PAoXE

HET leven is een aaneenschakeling van toevalligheden. Toen Evert Kaleveld tien jaar was, woonde hij in Breda, wat niets bijzonders is. Misschien wel, dat hij op die leeftijd zijn eerste radio-ontvangtoestelletje bouwde. Een kristalletje, waar je spoelen voor nodig hebt. En die had Evert niet.
Nu is dat voor een schooljongen nooit een bezwaar, want wat je niet hebt, kun je verwerven, door je knikkers, priktollen, zakmessen en wat je op die leeftijd verder in je zakken meesleept, net zo lang te ruilen voor andere voorwerpen, tot je het begeerde in je bezit krijgt.
Op die wijze probeerde Evert ook z'n spoelen bij elkaar te ruilen en dat lukte aardig ... tot het op de aflevering van de spoelen aan kwam. Want toen bleek het vriendje, dat de knikkers, priktollen en het zakmes dankbaar had geaccepteerd, in gebreke te blijven. Enfin, Evert liet het er niet bij zitten en tenslotte kwam hij toch in het bezit van de spoelen, zij het dan van andere, dan zijn bedoeling was geweest: En hier schuilt het toeval. Want die nieuwe spoelen waren bestemd voor ontvangst op de ultra korte golf en zo kwam Evert in dit aethergebied terecht, waarin de amateurzenders hun liefhebberij plegen bot te vieren. Waar de ambtenaar uit Brisbane zijn telegrafische of telefonische gesprekken wisselt met de kantoorbediende uit Reykjavik en waar de schoenmaker uit Praag de bankdirecteur uit Valparaiso tutoyeert, omdat er nu eenmaal niets zo verbroederend werkt als het gezamenlijk beoefenen van een liefhebberij.
Met gespannen aandacht volgde Evert, voor zover het hem mogelijk was, deze wonderlijke gesprekken tussen lieden, die tienduizenden kilometers van elkaar verwijderd zijn. En natuurlijk rees bij hem het verlangen, zich in die gesprekken te mengen. Daarvoor moest hij echter een paar jaartjes wachten. Veel langer zelfs dan hij aanvankelijk had gedroomd. Want toen hij in Juni 1939 achttien jaar werd, brak reeds enkele maanden later de tweede wereldoorlog uit. Daarmede waren de kansen op, het verwerven van een zendvergunning verkeken. En toen de Duitsers hier binnen vielen, was het natuurlijk helemaal mis.

DAT is te zeggen... Evert praat er liever niet over. En misschien is hij wel een beetje boos, als we het hier verklappen. Daarom willen we er niet te veel van zeggen. Maar toen in 1946 de kans op het afleggen van een examen voor radio-zendamateur weer werd geopend, was Evert niet alleen bij de eersten, die dit examen aflegden, maar bovendien bleek hij inmiddels zoveel ervaring te hebben opgedaan, dat hij met glans slaagde. Hoe hij die ervaring opdeed zouden we in de rapporten van de Engelse inlichtingendienst kunnen lezen, want het hoogfrequent- bestralingsapparaat (in een keurige koffer), waarmee Evert in de bezettingsjaren door de Haarlemse straten wandelde, heeft weliswaar weinigen genezing gebracht, maar er zijn vele voor de oorlogvoering kostbare berichten mee naar Engeland geseind.

ZOALS gezegd, Evert praat hier liever niet over. Het behoort tot het verleden. De oorlog is voorbij. Evert heeft zijn officiële diploma en mag dus openlijk zenden naar alle werelddelen. Wat hij dan ook gretig doet. Zo gretig, dat hij in een jaar tijd 1500 radiotelegrafische en -telefonische contacten heeft gehad met zend-amateurs in 76 landen, verspreid over alle werelddelen. Hij heeft zijn vrienden in Sao Paulo en Praag, op de Bermuda's en Guam, op Martinique en in San Francisco, in Transjordanië en IJsland, op Haïti en in Siberië. Zij noemen hem Evert en hij zegt Juan of Jan, John of Jean, Jon of Iwan, al naar het uitkomt. Soms ook kennen ze hem alleen maar als PAoXE, wat het roepnummer van zijn zender is, zoals hij velen slechts kent als VK4RC of welk roepnummer zij hebben.
De vriendschap komt meestal pas bij herhaald contact, en dit kan tot de wonderlijkste dingen leiden. Zo logeert mevr. Kaleveld nu al drie maanden in Engeland bij een Engelse zendamateur, die na de oorlog Everts stijl-van zenden herkende als die van de Hollander, met wie hij in de oorlog zo'n voortdurend nuttig contact had gehad (maar daarover zouden we niet meer praten).

Stijl van zenden, dat klinkt ons wat vreemd in de or

en. Maar Evert verzekert me, dat hij tal van zend-amateurs over de gehele wereld kan herkennen aan de wijze, waarop ze hun morsealfabet de aether in zenden, zoals wij onze vrienden herkennen aan hun stem of aan hun handschrift op 'n enveloppe. En behalve een eigen stijl van zenden, hebben de zend-amateurs ook hun eigen taal. Er zijn officiële codes, geheime codes (waarover we beslist niet praten) en een wonderlijk taaltje, dat soms wel wat op onze dienstafkortingen lijkt, doch vaak nog veel geraffineerder is. Zo wordt het Engelse woord before (de meeste gesprekken worden in het Engels gevoerd) geseind als b4, terwijl today 2d wordt. About sein Je als abt, answer als ans en good aftemoon als ga. En als je toevallig eens een dame in de aether treft (over het algemeen is dit echter een typisch mannelijke liefhebberij), dan kun je je verhaal met de cijfers 88 besluiten, wat love and kisses betekent.

MAAR wat voor nut heeft dit alles nu eigenlijk, hoor ik m'n vriend Batavus Droogstoppel vragen. Tja, beste Bat, over het nut dat het in de jaren die achter ons liggen heeft gehad, zou ik zwijgen. En het nut dat het nu heeft? Eigenlijk hetzelfde, als het verzamelen van postzegels en prentbriefkaarten van locomotieven, het draven achter een voetbal of het maken van scheepsmodellen: ontspanning te geven aan de geest, na een dag van ingespannen arbeid.
Bovendien, en dat is in deze tijd toch wel van zeer, zeer groot belang, legt het vriendschapsbanden tussen mensen, die anders wellicht nimmer met elkaar in contact zouden komen. Draagt het bij, tot het scheppen van meer onderling begrip en waardering, waar zo'n ontstellende behoefte aan is.

DE wetgever verplicht de zend-amateurs om van elk contact dat zij hebben gehad in hun logboek aantekening te houden. Bij een dergelijk contact pleegt men elkaar op te geven hoe de ontvangst is, enz. Maar bovendien heeft men de gewoonte, elkaar later een bevestiging te zenden. Elke amateur heeft daarvoor zijn eigen kaarten, waarop meestal groot gedrukt de roepletters van zijn station zijn vermeld, terwijl op deze kaart tevens de mededelingen omtrent de kwaliteit van de ontvangst worden herhaald. Sommige van deze QSL-kaarten zijn zeer fraai uitgevoerd, hetgeen natuurlijk afhankelijk is van de smaak van de verzender. Evert Kaleveld heeft er twee wanden van zijn kamer van onder tot boven mee behangen, voorts bevat zijn bureau enige laden met netjes gerangschikte kaarten uit alle delen der wereld. We zagen er, die door de verzenders waren gebruikt om propaganda te maken voor hun woonplaats of de daar vervaardigde producten, terwijl de hierbij afgebeelde kaart van Ernst Krenkel herinnert aan de Russische poolexpeditie, waaraan hij als radio-telegrafist deelnam.

MAAR het aardigste van dit werk is eigenlijk, zegt Evert, dat je de apparaten zelf kunt bouwen. Stukje bij beetje groeien ze en als je dan eindelijk gaat proefstomen, geeft het een geweldige voldoening, als blijkt dat alles klopt en dat de combinatie van lampen en spoelen en wat er verder aan te pas komt, je in de gelegenheid stelt een afstand als van hier naar Nieuw-Zeeland, precies aan de andere kant van onze wereldbol, te overbruggen.

Zs.

Vele tientallen QSL-kaarten uit alle delen der wereld zijn aan de wanden geprikt. In de hoek de zend- en ontvangapparaten die de heer Kaleveld in zijn vrije tijd heeft gebouwd; (Foto: Voerman).

Bron: Nieuw spoor; maandblad voor het personeel der N.V. Nederlandsche Spoorwegen, jrg 1, 1947, no. 17, 1947-10.

Meer info over Evert Kaleveld (PAoXE) op "Ere wie Ere toekomt".

VERON HOOFDSITE

LID WORDEN?

Tot 18 jaar kost het
lidmaatschap van de VERON
inclusief Electron magazine,
maar € 19,00 per jaar!

CONTACT

Correspondentieadres:

VERON
Postbus 1166
6801 BD ARNHEM

of stuur een
email naar onze
afdelingssecretaris