| VERON a03 |
home archief bibliotheek historisch overzicht
Ere wie ere toekomt
Ere wie ere toekomt Door Eddy Krijger (PA0RSM)
Inleiding
Hoe langer je zoekt “hoe meer er boven tafel komt”. Dat mag blijken rond de dappere radioamateurs tijdens de bezettingstijd. Naast de omgekomen zendamateurs waren er gelukkig ook velen die de oorlog overleeft hebben. Hierover heeft Dick Rollema (PAoSE) destijds geschreven in het boek “50 jaar VERON, 100 jaar RADIO”. Met onze recente archiefvondsten in het achterhoofd heb ik de lijst van verzetsstrijders van bladzijde 126 en 127 in het boek naar de kennis van nu (21 maart 2021) gecorrigeerd en aangevuld.
Lijst van radiozendamateurs die in de
Tweede Wereldoorlog actief zijn geweest
| Uittreksel uit het boek “50 jaar VERON – 100 jaar radio” van Dick Rollema (PA0SE), blz. 126 en 127. Transcriptie Frank van Hamersveld (PA3DTX), geredigeerd door Eddy Krijger (PAoRSM). …In 1946 is een aantal amateurs door de VERON postuum tot erelid benoem. In de door de vereniging uitgegeven roepnamenlijst zijn hun namen en roepletters vermeld. Onder hen is W.M.J. Wories, PA0XY; hij sneuvelde als militair tijdens de meidagen van 1945. Aan de hand van de ons nu beschikbare informatie komen we tot de volgende lijst van gelicenseerde zendamateurs die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de illegaliteit actief zijn geweest. Hun wederwaardigheden zijn zeer verschillend; sommigen zijn de oorlog zonder kleerscheuren doorgekomen; anderen werden door de Duitsers opgepakt. Wat daarna gebeurde was verschillend. Allen werden kort of langdurig verhoord, waarbij marteling niet ongebruikelijk was. Sommigen werden daarna onmiddellijk, of na een kort schijnproces gefusilleerd. Anderen belandden in de gevangenis en ondergingen vervolgens – zoals bij Van Schendel en zijn vrienden – een min of meer normale procesgang voor een rechtbank; zij werden - afhankelijk van de uitspraak - gefusilleerd of naar concentratiekampen gezonden, een oordeel dat slechts weinigen hebben overleefd. Maar hoe het hen ook is vergaan, allen zullen zich bewust zijn geweest van het risico dat het werk in de illegaliteit voor henzelf en hun familieleden met zich meebracht en dat heeft hen er toch niet van weerhouden eraan deel te nemen… |
| Call | Naam | toelichting |
| PA0AD | Ph.J. Huis | Voor en tijdens de oorlog werkte PA0AD bij Philips in Eindhoven waar hij (in het geheim) o.a. meewerkte aan de bouw en het direct na de oorlog in de lucht brengen van de eerste zender van Radio Herrijzend Nederland in oktober 1945. Verder was hij actief in de illegaliteit; hielp ondergedoken Joden en verleende assistentie aan een "pilotenlijn". Overleden 21-9-1996 op 83-jarige leeftijd. |
| PA0ALO | C. Valkhof | werkte in Arnhem met "KEES", later "DRIES" Graafhuis als radiocommandant en vormde een uitstekende kern samen met Ir. Dalmijn, Lourens en Welgraven. Overleden 13-4-2004 op 92-jarige leeftijd). |
| PA0APX | G. Werkema | werkzaam op station RD 1 (Friesland) vanuit zijn huis in Huizum, dat op 9 februari 1945 is overvallen. Na vrijlating niet meer gewerkt. Overleden 20-8-1975 op 89-jarige leeftijd. |
| PA0BE | H.J. Beenen | Schuilnaam Harry. Zat bij het bedienend personeel van de zender te Groningen als technicus-marconist van de Radiogroep Noord van de Orde Dienst, 3 september 1943 gearresteerd (zie PA0BG, en PA0TY). Na Scheveningen van 3-9-1943 tot 18-10-1943 en Haaren van 18-10-1943 tot 7-6-1944 naar Utrecht overgebracht en werd op 28-6-1944 door het Gericht van het Luftgau tot tuchthuis veroordeeld wegens spionage en Feindbegunstigung. Door de Amerikanen 15 april 1945 bevrijd uit het tuchthuis Lüttringhausen. Overleden 1-12-2007 op 95-jarige leeftijd*). |
| PA0BG | R. Bolhuis | Schuilnaam Bol. Zat bij het bedienend personeel van de zender te Groningen als Marconist-Koerier, van de Radiogroep Noord,
3 september 1943 gearresteerd (zie PA0BE, en PA0TY). Na Scheveningen van 3-9-1943 tot 18-10-1943 en Haaren van 18-10-1943 tot 7-6-1944 naar Utrecht overgebracht en werd op 28-6-1944 door het Gericht van het Luftgau ter dood veroordeeld wegens spionage en Feindbegunstigung. Door de Amerikanen 15 april 1945 bevrijd uit het tuchthuis Lüttringhausen. Overleden 13-12-1990 op 89-jarige leeftijd*). |
| PA0BN | J. Lourens | werkte in Arnhem met "KEES", later "DRIES" Graafhuis als radiocommandant en vormde een uitstekende kern samen met Ir. Dalmijn, Valkhof en Welgraven. Overleden 6-9-1995 op 85-jarige leeftijd. |
| PA0BU | M.J. Burgerhof | Martin was marconist en onderhield samen met Frater Martinus (PA0VM) 1944/1945 overdag verbindingen voor de verzetsgroepen O.D. (Ordedienst) en de B.S. (Binnenlandse Strijdkrachten. Hij was in die tijd ook verbindingsofficier bij het Commando Brabant van het Regiment Stoottroepen. OnderscheidIng:Kruis van Verdienste en Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0DD | W.J.L. Dalmijn | is eerst code-officier van de groep Arnhem geweest. In de zomer van 1944 heeft hij de Binnenlandse Radiodienst (radionet Zuid) van de OD overgenomen om van september 1944 tot mei 1945 verbinding te onderhouden vanuit het bezette Nederland met het bevrijde Eindhoven. Overleden 18-9-1972 op 60-jarige leeftijd*). |
| PA0DG | D. de Groot | “Jaap” was codeofficier en zat in de in de Buitenlandse Radiodienst, hij zond uit vanuit de nog steeds bestaande windmolen te Beesd. Overleden 5 december 1972 op 55-jarige leeftijd. |
| PA0DR | D.S. Rustema | Dirk maakte als verbindingsman deel uit van de verzetsgroep 'Zwaantje' maar wegens verraad belandde hij in een concentratie-kamp. Overleden 15-2-1991 op 80-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0EK | E. Kapteijn | was werkzaam bij de A.V.R.O. en werd later door de Duitsers gedwongen om in Duitsland te werken. Bij een der talrijke bombardementen op Düsseldorf kwam hij 6 oktober 1944 te Dortmund, Stadtkreis Dortmund om het leven. |
| PA0GA | Th. C. van Braak | Schuilnaam was Wim en was lid van de LO-Lintelo. Door verraad op 1-5-1944 gearresteerd; op 31 december 1944 in het concentratiekamp Gross Rosen overleden. Hij staat bij de namen van de 196 mensen die (mede) vanwege hun verzetswerk voor Trouw omkwamen in de jaren ’43-’45. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0GE | G.H. Pieterson | was in dienst als officier in het Nederlandse leger en is lid geweest van de Orde Dienst. Bemande in Doetinchem een zendpost. Hij zat in een Duits krijgsgevangen kamp in Oost Polen van April 1943 tot lente 1945. Gé ( Gerrit) is door de Russen bevrijd in het voorjaar 1945 en heeft heel Polen en half Duitsland doorgelopen achter de Russische opmars aan. De geallieerden hebben hem toen met een vrachtwagen naar Nederland gebracht. Call vervallen 1958. |
| PA0GI | J. van Gent | behaalde in 1937 zijn zendmachtiging. Hij had de leiding op zich genomen van de Grote Electriciteits Centrale bij Weurt. Met zijn telefonische en radiografische inlichtingendienst, die hij reeds vóór de geallieerde (paratroepen) in september 1944 bij de centrale aan kwamen in gereedheid had gebracht, heeft hij aan de geallieerden onschatbare diensten bewezen. Via zijn telefonische en radiografische dienst had hij met alle delen van het bevrijde, zowel als van het niet bevrijde gebied, contact. Hij is de naamgever van de VERON. Overleden 10-10-1995 op 86-jarige leeftijd*). |
| PA0GR | J. Neuteboom | Behoorde tot de groep Stijkel. Is op 25 april 1941 gearresteerd. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen en is juni 1943 gefusilleerd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0HB | W.M.F.J. Otten | op 25 maart 1941 gearresteerd.
Later in een ziekenhuis opgenomen dat hij met Kerstmis 1945 heeft verlaten. Overleden
5-8-1946 op 37-jarige leeftijd. |
| PA0IR | D.A. van de Poel | Lid geweest van de Orde Dienst. Overleden 26-4-2009 op 95-jarige leeftijd. |
| PA0lW | D. Remmerde | Verstrekte belangrijke militaire inlichtingen aan een geheim radiostation in begin van de oorlog. Met een hem in eigendom toebehorende K.G.-zender stoorde hij de Duitse uitzendingen van het vliegveld Twente. Medio 1944 was hij werkzaam op station RD 4 (Overijssel) en verzorgde hij met zijn zender de uitzendingen van Zwolle uit. Aldaar werd hij op 8 februari 1945 overvallen en op de vlucht in zijn been geschoten, desondanks was hij te ontsnappen*). Overleden 2006 op 96-jarige leeftijd. Onderscheiding: Bronzen Leeuw. |
| PA0JAV | J.A. Vredeveld | Genoemd op het monument in de Prinsenstraat te Kampen. Weigerde werkzaamheden te verrichten voor de Duitse bezetter. 28 september 1944 gearresteerd en gefusilleerd. |
| PA0JHK | J.H. Ketting | Joop was bij de OD-13 (Zuid Holland) aangesloten als marconist. Call vervallen 2000. |
| PA0JQ | A.H.A. Rawie | Lid geweest van de Orde Dienst.
Overleden 11-7-1983 op
70-jarige leeftijd. |
| PA0KK | L. de Groot | Louis is door zijn afkomst gedeporteerd en overleden 13 maart 1942 in Oranienburg op 31-jarige leeftijd en staat vermeld op het joods monument op internet. |
| PA0KR | H. Kranenburg | Lid geweest van de Orde Dienst. Overleden 28 september 1987 op 83-jarige leeftijd |
| PA0LF | F.A. Kraat | Lid geweest van de Orde Dienst. Overleden 3-5-1967 op 66-jarige leeftijd. |
| PA0LZ | H.M. Borst | werkzaam op distributiestation Oost-Vlaanderen van RD 15 (Zeeland) dat op 17 september1944 werd overvallen. Na arrestatie weer vrijgelaten*). |
| PA0MB | G.A. Meerhof | werkzaam op station RD 6 (Veluwe) dat op 10 januari 1945 wordt overvallen. PA0MB is op 2 maart 1945 samen met 45 anderen gefusilleerd op Rademakersbroek (bij Varsseveld). Onderscheiding: Kruis van Verdienste. |
| PA0MO | J.P. Meertens | Lid van het "Oranjevendel" te Amsterdam en Secret Service te Bilthoven. Eind 1941 gearresteerd. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen. In oktober 1943 in Neuengamme overleden. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0MR | K. Vermaat | Lid van de verzetsgroep Ughelen ook later wel genoemd verzetsgroep Duuring. Gearresteerd op 21 maart 1942 te Apeldoorn wegens spionage, uitzending van codeberichten en hulpverlenen aan parachutisten. Lid geweest van de Orde Dienst. Gearresteerd op 21 maart 1942. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen en Kamp Amersfoort. Overleden 31-7-1942 te Amersfoort. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0MU | G.J. Meijer | Lid geweest van de Orde Dienst, was actief in een radiodienst rond het Paleis het Loo in Apeldoorn.
Overleden 21-7-1972 op
72-jarige leeftijd. |
| PA0MV | H.J. van Merrebach | Lid geweest van de Orde Dienst. |
| PA0MW / PA1DN | D. Neuteboom | Lid geweest van de Orde Dienst. Overleden 31-1-19-1987 op
68-jarige leeftijd. |
| PA0MY | P.J. ten Haaft | werkzaam op station RD 6 (Veluwe) dat op 10 januari 1945 werd overvallen. Gearresteerd en op 26 april 1945 bevrijd. Onderscheiding: Kruis van Verdienste. |
| PA0ND | N.L.H. Dijkhuizen | Opgepakt bij een razzia in Apeldoorn als represaille na de moord op een Duitser door het verzet in Apeldoorn.
Overleden op 27 januari 1945 te Hurl, Landkreis Rees, Duitsland. |
| PA0NP | L.J. van der Toolen | heeft als NVIR commissielid in 1941 een actieve rol gespeeld in een poging om de NVIR en de VUKA in één gezamenlijke vereniging te doen opgaan. Verder was hij betrokken bij de afwikkeling schade van ingevorderde zenders.
Overleden
7-4-1990 op 82-jarige leeftijd. |
| PA0NWB | G.J. van Dam | Lid geweest van de Orde Dienst. Hij was mede verantwoordelijk als ambtenaar radiostation voor de uitgaven van het gestencild dagblad De Vrije Cronyck dat vanaf 22 november 1944 tot en met 16 mei 1945 in Noordwijk werd uitgegeven. Call vervallen 1951. |
| PA0OB | F.P.J. Schoonens | werkzaam op het Vloeiweide-station bij Breda, maar was wegens ziekte afwezig op de dag van de overval. Overleden mei 1958*). |
| PA0PC | J. van der Hul |
Jaap woonde in Hilversum en was bekend onder de naam Radio-Kees. Hij was lid van de illegale Radiodienst, die in 1943-1945 radioverbindingen onderhield met Engeland en tussen verzets-groepen in de verschillende gewesten. In het begin van 1945 in het Noorden des lands viel hij in handen van de vijand. Hij wist te ontsnappen, maar werd opnieuw gegrepen en in Groningen gevangen gezet, waar hij buitengewoon gefolterd werd.
Vervolgens werd Jaap doorgezonden naar Neuengamme. Hij behoorde tot de weinige geredden van het beruchte gevangenentransport op de Oostzee. Overleden 15-1-1948 op 40-jarige leeftijd. |
| PA0PN | P. Neve | Lid geweest van de Orde Dienst. Heeft eveneens als marconist van een geheime zender opgetreden en was de
grote man waar het Zeeuwse radionet om draaide. Overleden 20-09-1986 op 75-jarige leeftijd*). Onderscheiding: Kruis van Verdienste en Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0OZ | J.H. op den Velde | Eigenaar van een draadomroepnet. Bouwde radiozenders en ontvangers en stond in verbinding met Londen via een eigen zender. Hij was werkzaam bij de OD RD10
(Amsterdam). Is opgesloten geweest te Haaren, waar Van Schendel via de waterleiding telegrafisch contact met hem had.
Gearresteerd 2-3-44; overleden 31-12-44 in concentratiekamp Gross Rosen. Onderscheiding: Bronzen Leeuw, Verzetsherdenkingskruis en Medal of Freedom zonder palm. |
| PA0QB | C.L.F. van den Maagdenberg | Lid geweest van de Orde Dienst.
Overleden 25-01-1988 op
81-jarige leeftijd. |
| PA0QQ | C.A. Gehrels | Hij gaf leiding in het NatLab bij Philips in Eindhoven aan de bouw van een 1400 kilowatt radiozender. Organisatie "Gehrels".
Op 22 juli 1943 wordt Cor thuis gearresteerd en is in 23 maart 1945 omgekomen concentratiekamp Dora*). Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0RS | G.B. Reijns | Onderhield als marconist belangrijke verbindingen met het Bureau Inlichtingen in Eindhoven. Was werkzaam op het station RD 13
(Zuid Holland) dat op 18 februari 1945 werd overvallen. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen.
Is op 8 maart 1945 gefusilleerd als represaille voor de aanslag op Rauter. Onderscheiding: Kruis van Verdienste. |
| PA0RZL | J.M. de Regt | was werkzaam op het districtsstation Noord-Beveland te Wissekerke van het Gewest RD 15 (Zeeland). Overleden 2011 op 89-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0SS | P.J. Meertens | werkzaam op het leidend station voor de districtstations van Gewest 15 (Zeeland) dat werd geleid door een station dat te Grijpskerke op Walcheren was opgesteld; lid van het Oranjevendel. Overleden 15-4-1993 op 85-jarige leeftijd*). Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis). |
| PA0TA / PA0MT. | A.G. Theunissen | Was in het tijdvak van 1941 tot begin 1945 commandant van de radio-afdeling van Gewest 19 (Limburg) van de Orde Dienst. Hij werkte mede aan het opbouwen van de geheime zender voor dit Gewest o.a. door het verzamelen van de benodigde onderdelen. Als P.T.T. ambtenaar wist hij telefoonaansluitingen van de politie en van de bezetter tijdelijk buiten werking te stellen en omgekeerd bracht hij geheime telefoonaansluitingen ten behoeve van de O.D. tot stand. Toen eind September 1944 het Hoofd van de Verbindingsdienst van dit Gewest, onder wie hij werkte, werd gearresteerd heeft hij als onderduiker zijn illegale werkzaamheden voortgezet. Onderscheiding: Kruis van Verdienste en Mobilisatie Oorlogskruis. |
| PA0TY | C.J. Tijdgat | Schuilnaam Fred. Zat bij
het bedienend personeel van de zender te Groningen als commandant. Was werkzaam
in de Binnen-landse en de Buitenlandse Radiodienst, 3 september 1943 gearresteerd
(zie PA0BG, en PA0BE). Na Scheveningen van 3-9-1943 tot 18-10-1943 en Haaren van 18-10-1943 tot 7-6-1944 naar Utrecht overgebracht en werd op 28-6-1944 door het Gericht van het Luftgau ter dood veroordeeld wegens spionage en Feindbegunstigung. Door de Amerikanen 15 april 1945 bevrijd uit het tuchthuis Lüttringhausen. Overleden 16-01-1992 op 88-jarige leeftijd*). Onderscheiding: Kruis van Verdienste. |
| PA0VL | J. de Vries | werkzaam op station RD 16 (West Noord-Brabant), de post op de Vloeiweide, die op 4 oktober 1944 werd overvallen door de SS. PA0VL is op 5 oktober 1944 gefusilleerd*). Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0VM | Frater Martinus | Hij onderhield samen met OM Burgerhof (PA0BU) overdag verbindingen voor de verzetsgroepen O.D. (Ordedienst) en de B.S. (Binnenlandse Strijdkrachten), hetgeen hij tot laat in 1945 ruim een jaar heeft gedaan. Overleden 2-8-1956 op 66-jarige leeftijd. |
| PA0WO | W.H. Welgraven | Was medewerker van een uitstekend team gevormd door Ir. Dalmijn, Lourens en Valkhof. Zijn radiocommandant was "KEES", later "DRIES" Graafhuis uit Arnhem. Overleden 1996. |
| PA0XI | C.L.L. van Lent | Naast spionagewerk repareerde Van Lent zendapparatuur en bouwde hij een kortegolfzender. Lid verzet ECH/3 groep, ook wel aangeduid als de 'Groep Klingen'. 26 mei 1941 gearresteerd. In de rechtszaak tegen hem, waarin ook andere leden van de verzetsgroep terecht stonden, tot 10 jaar tuchthuis veroordeeld. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen. In tuchthuis Lüttringhausen bij Remscheid op 13 juni 1942 overleden. |
| PA0XK | A.A. van Mansum | Onderhield als marconist belangrijke verbindingen met het Bureau Inlichtingen in Eindhoven. Werkzaam op station RD 13 (Zuid Holland), dat op 18 februari 1945 word overvallen. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen. PA0XK is 8 maart 1945 gefusilleerd als represaille voor de aanslag op Rauter. Onderscheiding: Kruis van Verdienste. |
| PA0XL | J. Klingen, Broeder Jozef | Johannes kloosternaam is broeder Jozef Albertus. Is lid verzetsgroep ECH/3. Op 26 mei 1941 verraden door Rotterdamse V-Mann Anton van der Waals en werd vastgezet in het Huis van Bewaring in Scheveningen (Oranjehotel). Op 24 januari 1941 gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0XN | A.F. van Aggelen | Lid verzet ECH/3 groep, ook wel aangeduid als de 'Groep Klingen'. Heeft gevangen gezeten in het Oranjehotel in Scheveningen. In 1941 is hij via een rechtszaak tegen hem, waarin ook andere leden van de verzetsgroep terecht stonden, in Lüttringhausen terecht gekomen en daar door de Amerikanen bevrijd. Is 23 augustus 1954 bij een vliegtuigongeluk om het leven gekomen op 34-jarige leeftijd. |
| PA0YM | A.M.E.Th. Engers | reeds in 1940 begon hij bij het L.O.F. (Legioen Oud Frontstrijders). In 1942 werd deze organisatie in het geheel opgerold, hij glipte er doorheen en meldde zich bij de radioafdeling van de OD. Eind 1942 werd zijn afdeling opgepikt. Hij bouwde daarna de nodige zenders en ontvangers voor de OD, KP, enz. waarbij de getallen van niet minder dan 11 zenders en 43 ontvangers werden bereikt. In 1943 kwam hij in contact met het Corps Regerings Berichten Dienst en werd direct na de capitulatie hierbij lid van de Staf, landelijk chef van de radioafdeling en commandant van Amsterdam. Februari 1945 werd hij door de SD gearresteerd en er werd direct besloten door de SD om tot liquidatie aan de Buitenkant van Amsterdam over te gaan. Op het kritieke moment wist hij de beide SD-ers die de excutie zouden uitvoeren dankzij zijn bokskunst buiten gevecht te stellen en te vluchten. Overleden 2-5-1971 op 62-jarige leeftijd. |
| PA0ZB | H.A. Touw | werkzaam op station RD 16 (West Noord-Brabant). Is gearresteerd op 4 oktober 1944 toen de post Vloeiweide na een SS-overval werd opgerold en werd op 5 oktober 1944 gefusilleerd te Breda*). Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0RW | R.P. Wirix | Behoorde bij de verzetsgroep "Radiogroep en Zenders".
Is 16 december1941 voor zijn huis beschoten door een collaborateur en dezelfde dag in het ziekenhuis in Amsterdam overleden. De groep wordt na zijn dood door verraad opgerold. |
| PA0XY | W.M.J. Wories | Sergeant tweede bataljon 10e regiment infanterie. Herstelde onder vijandelijk vuur de telefoonverbindingen tussen Veenendaal en Leersum. Overleden 14 mei 1940 te Leersum. Onderscheiding: Bronzen Kruis. |
| ↑ |
| Ook zijn er radioamateurs in de illegaliteit actief geweest die pas na de oorlog een zendmachtiging hebben behaald, zoals E. Kaleveld, PA0XE, van het station G12; J. Zandbergen, PA0ZY, van het station G11, J.M. de Regt, PA0RZL, werkzaam op het districtstation Noord-Beveland van het Gewest RD 15; F.M. Gerrits, N7GQC, werkzaam op het station G 5. Omdat zij niet behoren tot degenen die bij het uitbreken van de oorlog een zendmachtiging bezaten hebben wij hun namen niet in de lijst opgenomen. Volledigheidshalve vermelden wij nog dat op het station G 18 te Eindhoven na de bevrijding van het Zuiden ook een aantal gelicenseerde amateurs heeft gewerkt. Hoewel zij dus een bijdrage aan de Binnenlandse Radiodienst hebben geleverd deden zij dat zonder het risico door de Duitsers te worden opgepakt. Daarom hebben wij hun roepletters en namen niet in de lijst opgenomen. We stellen nogmaals dat de gegevens met namen waarover wij beschikken onvolledig is, wellicht zelfs zeer onvolledig, zodat dat de door ons opgestelde lijst van gelicenseerde radiozendamateurs die in de illegaliteit actief zijn geweest, incompleet is… |
| Call | Naam | toelichting |
| EN0AQ / PA0AQ / PK7AQ / PA0FA / CN2AQ | S.J. Quast | Sjoerd werkte als zendertechnicus op Kootwijk Radio vanaf 1939 tot 1943. Aanwezige PTT mensen kregen van hogerhand opdracht, volledig mee te werken met de bezetter in het belang van Nederland. In 1943 heeft Sjoerd, samen met een niet Nazi gezinde Wehrmacht officier de zenders gesaboteerd door de waterkoeling uit te schakelen Hij is toen ondergedoken in Kootwijkerbroek waar hij "de horlogemaker" werd genoemd. Sjoerd haalde regelmatig uit de niet bewaakte barakken van Radio Kootwijk radio onderdelen, waarmee hij een radio-ontvanger bouwde. Ook had hij boerenzoons uit de omgeving gevraagd om alles te noteren, van treinen op de spoorlijn tussen Amersfoort en Apeldoorn. Tijden, soort, aantal wagons, lading etc. Deze informatie gaf hij door vanaf de diverse zend-locaties naar Engeland. Na de oorlog was Sjoerd chef van de 7e Radio-Sectie Noord Nieuw-Guinea. Later is hij naar Marokko verhuisd waar hij werkte als manager van het kuststation Tanger Radio. Overleden 16-12-1998 op 83-jarige leeftijd. |
| PA0BF | F. Boelens | Fokko werkte onder de schuilnamen De Vries en Oom Koos. LO werkte in de groep van Jaap Kroon (begin '43). Radiodienst Noord van de OD werkte via de zender bij hem thuis in Hoogezand. In augustus '43 ondergedoken. Bij de bevrijding was hij commandant van de POD Hoogezand. Overleden 10-12-1965 op 62-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0CI | M. Kiek | Maurice was geheimagent voor de Nederlandse en Engelse Inlichtingendienst. Overleden 13-2-1980 op 70-jarige leeftijd. Onderscheiding: Bronzen Leeuw, Kruis van Verdienste, The Medal of Courage, The Medal of Freedom en Ridder in de Orde van Leopold II met zilveren palm. |
| PAoDVL | H. de Vries | Tijdens de oorlog was Harm actief in het lokale verzet en vond hij onder andere schuilplaatsen voor Joden. Hij verkreeg voedselbonnen voor zijn onderduikers, zijn ouders en voor anderen in zijn woonomgeving. Harm ontving als agent van politie in Alkmaar vaak berichten over aanstaande huiszoekingen en kon zo onderduikers tijdig waarschuwen. |
| PA0HMT | H. Konijn | Henk was actief in het verzet. Overleden 15-5-2010 op 86-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0IV / 4X6PX | I. de Vries | Izak zat in Oosterbeek ondergedoken toen in september 1944 de luchtlandingen (een brug te ver) plaatsvonden. Toen de slag mislukte heeft hij een aantal Airbornes naar de Rijn gebracht en is met een bootje met gewonden de rivier overgezwommen. Hiervoor kreeg hij de "King's Medal for Courage in the Cause of Freedom". Deze heeft hij geschonken aan het Airborne Museum in Oosterbeek. |
| PA0JA | Y.L. Feitsma | Yme nam o.a. de maten van Duitse radarantennes op, waardoor men kon bepalen op welke golflengte de radar werkte om met die wetenschap de lengte van de radarstorende stroken zilverpapier te kunnen bepalen. In de concentratiekampen had hij altijd zijn schroevendraaiertje bij zich en hield wel eens wat over, wat hij ook deed als hij voor bewakers hun radio repareerde. Zo heeft hij vanuit een van de kampen een morsebericht verzonden met een zendertje dat hij gebouwd had van "bewakersoverschot". Overleden 16-09-1991 op 84-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0IT | J.J. van der Hoef | Tijdens de mobilisatie werd hij overgeplaatst naar de Dienst Strategische Beveiliging (Inlichtingen) Dat bracht hem na de capitulatie in krijgsgevangenschap, waaruit hij op 8 juni 1940 ontvluchtte. In 1943 werd hij opgenomen in de Packard groep - Groningen als informant. Deze groep verzorgde de radio-verbindingen voor de Noordelijke provincies en met Engeland. Doordat een agent uit Engeland na arrestatie doorsloeg is toen de volledige Packard groep opgerold. Later werden er 4 nieuwe radiotelegrafisten met apparatuur gedropt, waarvan een agent (met apparatuur) die voor hem bestemd was behouden aankwam, waarna de zoveelste (herhalings) morse cursus volgde. Hierna volgden de nodige contacten met Londen, Buro Inlichtingen. Overleden 16-12-2000 op 86-jarige leeftijd. Onderscheiding: Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. |
| PA1JF | A.S.M. van Schendel | Ton was Chef Marconist RD OD, gearresteerd op 4 september 1943 en gevangen gezeten in Haaren. Hield onderling morse contact met de waterleidingkraan in Grootseminarie Haaren. Werd ter dood veroordeeld en op transport gesteld via Kriegswehrmachtgefängnis Utrecht naar Antrath naar Lüttringshausen en daar door de Amerikanen is bevrijd*). Overleed 9-8-1958 in Den Haag op 63-jarige leeftijd. Onderscheiding: Bronzen Leeuw, Medal for courage in the cause of Freedom en Mobilisatie Oorlogskruis. |
| PA0KDM | K. van Dorsten | Hij verspreidde tijdens de oorlog foto's van de Koninklijke familie, pamfletten die opriepen tot de staking in mei 1943 en de ondergrondse bladen Vrij Nederland en later Trouw. Ook zorgde hij ervoor dat een groot aantal Joden en Engelse piloten een onderduikadres kreeg en dat deze mensen distributiebonnen ontvingen die hij illegaal had weten te bemachtigen. Het pand waarin zijn groothandel was gevestigd, was een veel gebruikte schuilplaats. Overleden 15-5-2010 op 84-jarige leeftijd. Onderscheiding: Drager van de Medal of Freedom and the Silver Laurel. |
| PA0ME | W. van der Meer | Wijtze was rijkspolitieman gedurende de bezettingstijd en had een aandeel in het verzet in Friesland.
Overleden 17-5-1958 op
58-jarige leeftijd. |
| PA0SE | I. Cohen | Isaac was volgens zijn trouwakte telegrafist en werkzaam als rijksambtenaar van de PTT. Hij is via Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz waar hij op 28 februari 1943 op 49-jarige leeftijd is omgekomen. Op het PTT-monument in Amsterdam staat hij bij de namen van de omgekomen personeelsleden die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. |
| PA0TA / PA0MT | A.G. Teunissen | Was in het tijdvak van 1941 tot begin 1945 commandant van de radio-afdeling van Gewest 19 (Limburg) van de Orde Dienst. Hij werkte mede aan het opbouwen van de geheime zender voor dit Gewest o.a. door het verzamelen van de benodigde onderdelen. Als P.T.T. ambtenaar wist hij telefoonaansluitingen van de politie en van de bezetter tijdelijk buiten werking te stellen en omgekeerd bracht hij geheime telefoonaansluitingen ten behoeve van de O.D. tot stand. Toen eind September 1944 het Hoofd van de Verbindingsdienst van dit Gewest, onder wie hij werkte, werd gearresteerd heeft hij als onderduiker zijn illegale werkzaamheden voortgezet. Onderscheiding: Kruis van verdienste en Mobilisatie Oorlogskruis. |
| PA0XB | E. Gits | Was actief in het verzet. Overleden 24-12-2001 op 88-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| PA0XE | E. Kaleveld | In verband met zijn jeugdige leeftijd kon hij pas na de oorlog zijn roepletters krijgen. Was actief in de Haarlemse studenten verzetsgroep "Vrij Nederland". Deze groep werd opgerold door infiltratie van "V-Männer". Door een afgesproken sluitend alibi met zijn kornuiten wist hij na enkele maanden vrij te komen. Werd later actief als één van de telegrafisten van het station Gewest 12 (Haarlem). Evert was een van de mede auteurs van het Boek "50 jaar VERON 100 jaar Radio" de uitgave van het boek in 1995 heeft hij niet meegemaakt. Overleden op 23-7-1993 op 71-jarige leeftijd. |
| PA0ZY | J. Zandbergen | Tijdens de Tweede Wereldoorlog was OM Jan actief in Alkmaar bij het illegale station G11 (Noord Holland). Hij was daar als door-kneed technicus en geoefend telegrafist werkzaam. Hij vormde een perfect team met Jack Verhagen. Jan is overleden 11-03-1996 op 82-jarige. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis en Mobilisatie Oorlogskruis. |
| PA0ZK | Ir. W. Keeman | Hij was adjunct directeur van Radio Nederland en heeft als zodanig de laatste berichten naar het voormalig Nederlands Indië kunnen versturen via Radio Kootwijk. Vervolgens liet hij enkele vitale masten ter plekke opblazen. In de oorlogsjaren die hier op volgden was hij zeer actief in het verzet en is door verraad opgepakt en gedeporteerd naar respectievelijk Vught en Sachsenhausen. Overleden 1-9-1994 op 87-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis.. |
| PA3CAE | L. Touw | In 1944, op 17-jarige leeftijd, hielp hij de radiopost op de Vloeiwijde op te zetten, welke op 4 oktober 1944 door de Duitsers tot zwijgen is gebracht, hierbij verloor hij zijn broer (PA0ZB) die als zendamateur de radiopost bemande. Overleden 25-8-2014 op 87-jarige leeftijd. |
| N7GQC (USA) | F.M. Gerrits | Was in het verzet werkzaam op het station G5 (Achterhoek). Heeft in de laatste maanden van 1944 radioverbinding gehad met bevrijd gebied (Eindhoven). Samen met een collega heeft hij een zender samengesteld uit de ter beschikking staande middelen en begin december tenslotte seincommunicatie verkregen nadat de zender reeds vele malen had moeten verhuizen. Na drie weken werd de opstellingsplaats verraden en moest hij met het toestel onderduiken; inmiddels waren vele voor de oorlogsvoering belangrijke berichten overgeseind. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis en Kruis van Verdienste. |
| PD0HWT | L. Vink | Was actief in het verzet. Overleden 26-6-1986 op 68-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
| NL11671 | G. de Graaf-Wolf | In de oorlogstijd zat Gré in het verzet en werkte onder meer samen met Sicco Mansholt in de Wieringermeerpolder. Overleden 15-11-2002. |
| Mevr. C. Brouwer-Koopmans | Zij was de weduwe van Hoekstra die marconist was in de door Jan Thijssen geleide Radiodienst van de OD. En verrichtte koeriersdiensten en hielp bij het decoderen van berichten. Zij ontving het Kruis van Verdienste. In de motivering van deze onderscheiding staat onder meer: 'Zij was zijn rechterhand in deze spannende maanden en verborg in haar huis onder meer de drie marconisten, die de dienst dag en nacht onderhielden en bij de overval niet werden ontdekt. Ook na haar arrestatie bleef zij zwijgen en redde het leven van vele anderen.' Bij deze overval sneuvelde haar man. | |
| H.J. van Hoff | was marconist van een geheime zender in het Zuiden des lands die in september en oktober 1944 met succes heeft gewerkt om de radioverbindingen te onderhouden met het bevrijde Eindhoven en enige weken heeft gefungeerd als voornaamste verbinding met het Noorden. Daar hij de zender in eigen huis bediende stond hij aan voortdurend lijfsgevaar bloot te meer daar Duitse zenders en peilwagens in zijn onmiddellijke nabijheid opereerden. Meermalen werd zijn huis getroffen door granaten en moest hij de antenne op het dak repareren na beschadiging. Tenslotte heeft hij zijn huis moeten verlaten en heeft hij op een andere plaats zijn taak voortgezet tot de bevrijding. Onderscheiding: Kruis van Verdienste. | |
| J.M. de Lee | Had onder meer een zendstation ingericht in Haarlem (begin 1944) waar hij tot aan het einde van de oorlog als zendspecialist actief is gebleven. Onderscheiding: Kruis van Verdienste. | |
| A.P. Preijde | Tom was lid van de verzetsgroep ECH/3 van broeder Jozef Klingen. Hij werd in 1941 gearresteerd. In de rechtszaak tegen hem, waarin ook andere leden van de verzetsgroep terecht stonden, veroordeeld tot 3 jaar tuchthuisstraf. Hij verbleef in het Oranjehotel in Scheveningen en later in de gevangenis te Lüttinghausen (Duitsland). In 1944 is hij vrijgelaten. Overleden
3-7-2001 op 82-jarige leeftijd. Onderscheiding: Verzetsherdenkingskruis. |
|
| J. Verhagen | Tijdens de Tweede Wereldoorlog was OM Jack actief in Alkmaar bij het illegale station G11 (Noord Holland). Hij was daar als crack-marconist en verzorgde bovendien zorgvuldig administratieve zaken samen met Jan Zandbergen (PA0ZY). Onderscheiding: Kruis van Verdienste. |
Dapperheidsonderscheidingen
Na de oorlog werden de decoratie voorstellen behandeld door een overheidsinstantie.
Henri Koot werd als oud Commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten, in 1946 kanselier der Nederlandse Orden en daarmee voorzitter van het Kapittel van de Militaire Willems-Orde, een erebaan die hij zeer serieus nam zo lees ik op Wikipedia. Hij kende vanuit de bezettingstijd vele radioamateurs die bij de Orde Dienst werkzaam waren. Zij die als militair gedemobiliseerd waren, werden veelal voorgedragen voor de Bronzen leeuw, de anderen voor het Kruis van Verdienste of Verzetskruis en pas veel later in 1980 ook nog het verzetsherdenkingskruis. De onderscheidingen kunnen ook postuum toegekend worden.
Op de website van de VERON is sinds enige tijd een fraai overzicht te zien van onze gedecoreerde radioamateurs.
Het is mij niet duidelijk geworden wie voorstellen heeft gedaan voor onze postume ereleden. Wel is bekend dat ons postume erelid Jan Thijssen (Orde Dienst / hoofd Radio Dienst) in 1949 postuum een Koninklijke onderscheiding (Bronzen Leeuw) is toegekend. Op 11 september 1952 zijn bij Koninklijk Besluit andere radioverzets-mensen gedecoreerd zo lees ik in de Electron van 1952.
Uit dit stukje blijkt dat de namen met een PAo-zendmachtiging ook voorkomen in het overzicht van PAoSE. Echter R.P. Wirix (PA0RW) en W.M.J. Wories (PA0XY) postuum ereleden van de VERON ontbraken in dat overzicht. Dat is de reden dat ik de redactionele vrijheid genomen om deze onderaan toe te voegen aan de lijst van PAoSE met “zendamateurs die in de tweede wereldoorlog actief zijn geweest”.
Verder komen er voor mij ook enkele nieuwe namen voor zonder roepletters. Dit zijn de heren J. Verhagen, de Lee en mevrouw Brouwer – Koopmans. Zij hebben gelukkig de oorlog overleefd.
Tot slot
Indien er na 1949 nog een nieuw herdenkingsaffiche was uitgekomen dan zou Kaptein Christiaan Frederik van den Berg daar zeker op horen voor te komen. Hij is gefusilleerd op de Leusderheide nabij Kamp Amersfoort. Dit wil ik nu graag rechtzetten door zijn ingevulde stamkaart toe te voegen aan mijn vorige artikel “wij herdenken onze doden – deel 2”.
| ↑ |
- “50 jaar VERON – 100 jaar Radio” Dick Rollema (PA0SE, sk) uitgave VERON
- Internetonderzoek, transcriptie en opmaak Frank van Hamersveld (PA3DTX)
- https://webshop.veron.nl/product/vijftig-jaar-radio-als-pdf-download-kopie/
- https://a03-static.veron.nl/afdeling/amersfoort/radioamateurs_offerden_hun_leven/radioamateurs_offerden_hun_leven_voor_onze_vrijheid.htm
- https://a03-static.veron.nl/afdeling/amersfoort/radioamateurs_offerden_hun_leven-deel_2/radioamateurs_offerden_hun_leven_voor_onze_vrijheid-deel_2.htm
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Koot
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Kanselier_der_Nederlandse_Orden
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Bronzen_Leeuw
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Kruis_van_Verdienste_(Nederland)
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Verzetskruis
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Verzetsherdenkingskruis
- https://www.veron.nl/vereniging/onderscheidingen/bij-koninklijk-besluit/
- PAo database – Remy Denker – PAoAGF
- Electron 1952
| ↑ |
VERON HOOFDSITE
|
LID WORDEN?Tot 18 jaar kost hetlidmaatschap van de VERON inclusief Electron magazine, maar € 19,00 per jaar! 
|
ONZE LOCATIEOnze bijeenkomsten vindenplaats in ontmoetings- centrum "De Herberg”, (Watersteeg 85, Amersfoort (wijk Nieuwland)) elke tweede vrijdagavond van de maand (m.u.v. juni, juli en augustus). Aanvang 20.00 uur. Kom gerust langs |
CONTACTCorrespondentieadres:VERON Postbus 1166 6801 BD ARNHEM of stuur een email naar onze afdelingssecretaris |
© Copyright - VERON Amersfoort (a03)